Thảm án lệ chi viên

Đã bảy gắng kỷ trôi qua, nói đến vụ án Lệ chi Viên, tưởng như đầy đủ điều dài lâu chìm vào mông lung, huyền ảo, gồm hồn ma bóng quỷ, gồm có hình nhân thứ vờ, lấp ló vọng cả càn khôn bởi vì nỗi oan “tru di tam tộc” vẫn còn đó… cho dù 18 năm tiếp theo ngày nguyễn trãi cùng những dòng chúng ta của ông bị hành quyết, vua Lê Thánh Tông đang minh oan mang đến ông “Ức Trai trung khu thượng quang khuê tảo”.

Bạn đang xem: Thảm án lệ chi viên

Nguyễn Trãi hiệu là Ức Trai sinh năm 1380 ở làng Nhị Khê, thị trấn Thượng Phúc, Hà sơn Bình (nay là thường Tín – Hà Nội). Ông đỗ tiến sỹ năm 1400, ra làm quan bên dưới thời công ty Hồ. Năm 1407, công ty Hồ mất, ông bị tóm gọn giam lỏng ngơi nghỉ thành Đông quan lại – Hà Nội, giặc công ty Minh tìm phương pháp mua chuộc cùng dụ dỗ ông tuy vậy ông từ chối. Năm 1416 ông thâm nhập Hội thề Lũng Nhai cùng Lê Lợi tổ chức khởi nghĩa Lam Sơn, dưng Bình Ngô sách (kế diệt giặc Minh). Thành công nhà Minh, phố nguyễn trãi thảo Bình Ngô đại cáo tổng kết dựng nước và giữ nước, có ý nghĩa như một phiên bản tuyên ngôn chủ quyền được hậu thế xem như là “Thiên cổ hùng văn”…

Lễ thắp nhang tại thường thờ Nguyễn Trãi. Ảnh: Báo Hải Dương

Trong trong thời gian 1440 – 1442, đường nguyễn trãi về sống thư nhàn tại Côn đánh với cuộc sống thanh bạch đơn giản và giản dị nhưng vẫn canh cánh bên lòng việc nước. Trong những lúc đó, vợ ông là bà Nguyễn Thị Lộ vẫn được cất giữ trong triều với chức Lễ nghi học sĩ (dạy những cung tần mỹ người vợ trong triều). Thời gian này các phi tần của vua Lê Thái Tông đến 16, 17 tuổi bắt đầu có con, cuộc tranh chấp ngôi Đông cung thái tử cho con và ngôi chính cung cho bạn dạng thân mình ra mắt quyết liệt. Trong hàng hiền thê có bố người được vua Lê Thái Tông yêu hơn cả, là Dương Thị Bí, Nguyễn Thị Anh và Ngô Thị Ngọc Dao. Dương Thị túng bấn vừa sinh hoàng nam Nghi Dân, đứa đàn ông đầu lòng của vua, mang đến tháng 1-1440 (sau 3 tháng) thì Nghi Dân được phong thái tử, Dương Thị túng bấn được chiến vô phong thần phi. Cuối năm 1440, Nguyễn Thị Anh có thai, cuộc tranh chấp trở nên quyết liệt, những phi tần tranh chấp nhau thì các cung phụ nữ hầu hạ các phi tần cũng phe cánh xung đột nhiên nhau. Mon 7-1441, Nguyễn Thị Anh sinh hoàng tử Bang Cơ; mon 12-1441 Bang Cơ được phong làm Thái tử, Nguyễn Thị Anh được phong có tác dụng Thần phi. Nghi Dân bị giáng xuống làm tp lạng sơn Vương, Dương Thị túng bấn bị giáng xuống làm cho Thứ phụ (một bạn phụ nữ thông thường không gồm chức tước đoạt gì). Khi đó, Ngô Thị Ngọc Dao ban đầu mang thai và có tin đồn đại trong triều là Ngọc Dao ở mộng thấy “Kim đồng thiên tử” giáng sinh, vớ sinh quý tử. Nguyễn Thị Anh tìm bí quyết trừ khử Ngô Thị Ngọc Dao. Nghe lời Nguyễn Thị Anh gièm pha, vua Lê quyết định đem Ngọc Dao đi đày ngơi nghỉ vùng khu đất xa gớm thành.

Lúc này nguyễn trãi được mời tự Côn tô ra khiếp đô để gia công Giám khảo khoa thi tiến sĩ năm 1442. Xuất hiện tại triều đình trước sự xử lý bất công cùng với Tiệp dư Ngô Thị Ngọc Dao, ông cấp thiết làm ngơ. Để bảo đảm an toàn đứa trẻ còn trong bụng bà mẹ và cứu một người bọn bà vô tội, ông kiến nghị vua chăm chú lại việc này vì lý do không chính đáng. Vua Lê Thái Tông nghe theo, ko bắt Ngô Thị Ngọc Dao đi đày nhưng mà trục xuất ra khỏi hoàng cung. Bà Nguyễn Thị Lộ và phố nguyễn trãi che chở Ngọc Dao, giúp bà an ninh “mẹ tròn con vuông”. Ngày 20-7 năm Nhâm Tuất (1442), Ngọc Dao sinh bé trai, nghe tin vua Lê Thái Tông cực kỳ mừng, để tên bé là bốn Thành (tức Lê Thánh Tông sau này). Tin này tạo nên Thần phi Nguyễn Thị Anh rất băn khoăn lo lắng và căm hờn Nguyễn Trãi, Nguyễn Thị Lộ. Nguyễn Thị Anh rắp trung khu trả thù và tìm giải pháp trừ hậu họa cho bé mình nhưng chưa tiện bởi vì Lê Thái Tông đi vắng.

Ngày 27-7 âm định kỳ (1442), Lê Thái Tông xa giá rời khiếp thành, đi lên miền đông chuyên chú binh tại Chí Linh. Chí Linh sát Côn Sơn, Nguyễn Trãi có mặt ở đó. Côn Sơn là một trong thắng cảnh quan vua chúa hay tới du ngoạn. Sau thời điểm ở thăm Côn Sơn, Lê Thái Tông cùng đoàn hộ giá chỉ đi mặt đường sông về gớm thành, bà Nguyễn Thị Lộ vẫn theo đoàn hộ giá. Ngày 4-8 âm lịch (1442) vua về mang đến Trại Vải kè sông Thiên Đức (sông Đuống) thì ngơi nghỉ lại. Trại vải vóc tức Lệ chi Viên sinh hoạt thôn Đại Lại nay thuộc làng Tân Lập, thị xã Gia Bình (Bắc Ninh). Vua Lê Thái Tông lên cơn sốt nặng và mất ngay đêm đó, tại chỗ ấy có mặt cả bà Nguyễn Thị Lộ cùng những phi tần, cung nữ. Vua chết, hoàng thái tử còn nhỏ tuổi thì tạm mọi việc đều do bà bầu Thái tử quyết định, chính là Thần phi Nguyễn Thị Anh.

Đền cúng Nguyễn Trãi. Ảnh: Internet

Cái chết của vua Lê Thái Tông có khá nhiều điều trắc ẩn mơ hồ… có người nhận định rằng nhà vua chết do căn bệnh “thượng mã phong” lúc ân ái với bà Nguyễn Thị Lộ. Ở góc độ khám phá nhìn nhận vấn đề, tác giả nội dung bài viết xin có đôi nét kiến giải:

Thứ nhất, theo Đại Việt sử ký kết toàn thư thì bà Nguyễn Thị Lộ sinh vào năm 1400, được tiến cung làm cho Lễ nghi học sĩ lúc bà ngoài trăng tròn tuổi. Năm 1433 Lê Thái Tổ mất, hoàng thái tử Nguyên Long lên nối ngôi dịp 11 tuổi. Nghe giờ Nguyễn Thị Lộ, nhà vua cho mời bà vào cung ban chức Lễ nghi học tập sĩ với ở cương vị này, bà đã ngừng xuất sắc đẹp nhiệm vụ, được sử thần bên Lê là Vũ Quỳnh khen là: “Nguyễn Thị Lộ vẫn cảm hóa được Lê Thái Tông, thuyết phục vua cần mẫn đèn sách, lại góp vua nhiều chủ ý để sửa trị nước”, được Lê Thái Tông coi như bảo chủng loại của mình. Năm 1442, công ty vua chỉ mới 21 tuổi với bà Nguyễn Thị Lộ đã không tính 40 tuổi bắt buộc khó rất có thể xảy ra chuyện ân ái thân hai người, trong những lúc đó đi tháp tùng hộ giá bán vua lên đến mức hàng chục cung nàng trẻ cùng xuất hiện với bà Nguyễn Thị Lộ.

Xem thêm: Dự Đoán Chung Kết Thế Giới Mùa 3 Lmht, 30 Dự Đoán Đúng: Biểu Tượng

Thứ hai, Đại Việt sử ký kết toàn thư chép: “Khi phố nguyễn trãi sắp bị xử quyết ông bao gồm nói là vì không nghe lời khuyên của Đinh chiến thắng và Đinh Phúc sẽ tiết lộ âm mưu của Nguyễn Thị Anh nhằm tự bao biện cho mình, yêu cầu ngày 9 mon 9 (âm lịch), tức gần một tháng sau khi Nguyễn Trãi bị giết hai hoạn quan trên cũng trở nên giết. Nguyễn Thị Anh giết bị tiêu diệt Đinh Thắng, Đinh Phúc để trấn áp gần như kẻ làm bật mý sự thật, Đinh Thắng, Đinh Phúc là nhị hoạn quan thân cận với vua Lê Thái Tông thuộc đoàn tháp tùng thức đêm cùng vua lúc Lê Thái Tông đã lên hit nặng rồi mất”.

Võ nai lưng Lâm

--------------------

TÀI LIỆU THAM KHẢO:

1. Nguyễn trãi đánh giặc cứu vớt nước – NXB QĐND, thủ đô hà nội 1973.

2. Danh nhân lịch sử vẻ vang Việt nam giới – Tập 1- NXB giáo dục đào tạo 1988.

3. Phố nguyễn trãi dâng kế Bình Ngô – NXB Kim Đồng 1995.

4. Thử xét lại loại án của nguyễn trãi – Tập san nghiên cứu và phân tích Sử - Địa của Lê Thước.